Duiken

In mijn vroege jeugd ben ik gefascineerd geraakt door de onderwaterwereld. Dit werd in eerste instantie gevoed door de documentaires van Jacques Cousteau waarin het zeeleven en de scheepswrakken werden bestudeerd en bezocht. Ik droomde er van om ook op deze manier de wereldzeeën te ontdekken aan boord van de Calypso. Ik ben zelf begonnen met duiken rond het jaar 2000 en sindsdien heb ik mij met veel enthousiasme ontwikkeld in het sportduiken, wrakduiken, technisch duiken en grotduiken. Ook ben ik al vele jaren actief als vrijwillig duiker en duikploegleider bij de Brandweer.

In 2012 kwam ik in aanraking met Stichting Duik de Noordzee Schoon en het leek me geweldig om mijn steentje bij te dragen. De expedities op zee geven mij de kans om het avontuurlijke van het wrakduiken op de Noordzee te combineren met inzet voor een goed doel.

Duik de Noordzee Schoon

Stichting Duik de Noordzee Schoon heeft zich het lot van de Noordzee aangetrokken en gaat heel concreet te werk om de Noordzee duik voor duik een stukje schoner te maken. Vrijwel alle wrakken die op de Noordzeebodem liggen zijn bedekt met verloren visnetten. Deze spooknetten vormen een enorme bedreiging voor het leven op de wrakken doordat kreeften, krabben, vissen en zelfs zeehonden, bruinvissen en dolfijnen erin verstrikt raken. Daarnaast zijn het vaak kunststof netten en zullen ze op termijn bijdragen aan de ‘plastic soup’. Wij duiken op de wrakken en verwijderen de netten met respect voor het onderwaterleven en behoud van de wrakken. Ook verloren vislijnen en vislood dat wordt verspeeld door de sportvisserij ruimen we op. Een paar jaar geleden zijn er enkele honderden containers in zee geraakt boven de Waddeneilanden. Deze containerramp heeft veel troep achtergelaten in zee. Ook van dit afval hebben wij veel weten te verwijderen van de zeebodem en uit de wrakken. De afgelopen jaren hebben we als stichting al ruim 100.000 kg aan troep uit zee gehaald.

We zetten ons in voor een schone zee, behoud van biodiversiteit en cultuurhistorisch erfgoed. Riffen zijn zeer belangrijk voor de biodiversiteit en voor behoud van de visstanden zoals zeebaars en kabeljauw, maar riffen zijn steeds zeldzamer geworden. Riffen bestonden in het verleden vooral uit oesterbanken, schelpen en stenen, maar worden nu vooral gevormd door de scheepswrakken. De Noordzee herbergt tienduizenden scheepswrakken, waarvan een groot deel onder het zand is verdwenen. Een groot deel van de wrakken kennen hun oorsprong uit de Eeste en Tweede Wereldoorlog, maar er zijn ook  recentere wrakken en gezonken boorplatformen te vinden. Deze scheepswrakken zijn ook nog eens van een groot cultuurhistorisch belang. We werken graag samen met partners die streven naar bescherming van de Noordzee en in het bijzonder het beschermen en herstellen van de riffen.

De Noordzee

De Noordzee wordt door velen gezien als een grauwe, groene en donkere zee. Wanneer je vanaf het strand over zee kijkt zal je dit soms ook wel denken. De Noordzee is een zee van extremen waarbij we als duikers afhankelijk zijn van het weer, golven, diepte, stromingen, getij en het zicht onder water. Daarnaast is het al een drukke zee en de Noordzee komt steeds meer onder druk te staan. Er spelen veel, en vaak, tegenstrijdige belangen. De Noordzee kent veel drukke scheepvaartroutes, pleziervaart, windparken, visserij, olie- en gaswinning en ga zo maar door. Vaak wordt vergeten dat het ook het grootste natuurgebied van Nederland is waar je een enorme schoonheid en diversiteit kunt vinden aan leven. Op de Noordzee-wrakken kun je de mooiste duiken maken ter wereld (vind ik..). Aan boord van een expeditieschip is veel kennis en kunde aanwezig dat allemaal nodig is om deze expedities tot een success te maken. Er zijn vrijwilligers aan boord die vaak meerdere rollen kunnen spelen doordat ze, behalve duiken en rommel opruimen, ook kennis hebben van mariene biologie, filmen en/of fotografen, mariene-archeologie, navigatie en posities van wrakken, (brand)veiligheid, techniek en apparatuur etc.. Het zijn dan ook zeker geen duikvakanties, maar we steken de handen uit de mouwen om de doelen te behalen die we onszelf hebben gesteld. Om deel te kunnen nemen doen we dan ook jaarlijks trainingen om ons voor te bereiden en onze kennis en kunde uit te breiden en te onderhouden.

Vrijwilligerswerk

Al het werk dat wij doen op zee is vrijwilligerswerk en we steken hier veel tijd en energie in. Een deel van de kosten betalen wij als deelnemer zelf en een deel wordt opgebracht door sponsoren. Tijdens deze expedities maak ik me nuttig bij allerlei werkzaamheden als vullen van duikcilinders, filmen, wrakonderzoek en documentatie en het verwijderen/bergen van netten, fuiken en vistuig. Ook schrijf ik regelmatig een blog of verhaal tijdens de expedities om onze belevenissen aan boord naar buiten te brengen. Buiten de expedities om verzorg ik soms een lezing aan groepen mensen of sta ik op de beurs “Duikvaker” voor de stichting of ik geef een interview aan een krant of radioprogramma.  Ik hoop hiermee meer mensen bewust te maken van zowel de schoonheid als de kwetsbaarheid van de Noordzee onder de waterspiegel.

Ik ben op het moment van schrijven al 12 jaar betrokken bij Duik de Noordzee Schoon en ben (bijna) alle expedities meegeweest. Ongeveer twee keer per jaar ben ik dan 7 tot 10 dagen aan boord van een schip en we doen veel bijzondere duiklocaties aan. Van de Nederlandse kust tot Frankrijk, Engeland, België, Duitsland en Denemarken en alles daar tussenin. Ook dit jaar staan er voor mij weer drie expedities van een week op het programma.

Tot slot

Ik kan nog zo veel vertellen over “mijn hobby”, belevenissen en de bijzondere ontmoetingen op de Noordzee. Deze hobby is voor mij een passie geworden en ik krijg vaak kippenvel als ik hier aan denk. Ik heb mijn jeugddroom om de wereldzeeën te ontdekken ook nog eens gedeeltelijk waar kunnen maken en ik hoop dat Jacques Cousteau over mijn schouder meekijkt. Een hobby kan zo mooi en waardevol zijn!

Wil je meer willen weten over Stichting Duik de Noordzee Schoon dan kun je natuurlijk ook kijken op de website www.duikdenoordzeeschoon.nl

Wouter Mennen